Pro-ana: Kwaad of signaal? Heeft een verbod eigenlijk wel zin?
Ontkennen dat Pro-Ana websites een negatieve invloed op mij hebben gehad, kan ik niet. Sterker nog, ik leerde er nieuwe gedragingen en deed er ideeën op. Maar ik werd vooral gesterkt in mijn overtuiging dat dun zijn ‘goed’ is en iets om na te streven. Verdrietig, wanhopig en boos was ik dan ook omdat ik niet kon afvallen zoals ik wilde. Zoals de meiden op de website. Het voelde als falen, maar ook toen ik zo ziek was begreep ik ergens wel dat ik daar niets aan verloor. De content op Pro-ana websites is schokkend, schadelijk en gevaarlijk. Het klinkt misschien hard, en ik wil absoluut niemand voor het hoofd stoten, maar het voelt – nu ik herstel – ziek. Maar is dat dan ook niet de kern van dit verhaal? Wij die er steun, inspiratie (wat dan ook!) uitputten, zijn ziek of op zijn minst niet erg gelukkig. De mensen die schrijven op of steun putten uit Pro-ana websites en er heen gaan voor tips en aanmoediging, hebben vaak een serieus probleem. Het kan een fase zijn, of uitmonden in een eetstoornis. Hoe dan ook, er is behoefte aan deze websites. Het is een signaal.
Gebaseerd op mijn eigen ervaringen met Pro-ana kan ik me vinden in een dergelijk verbod. Omdat we het niet ‘normaal’ moeten vinden dat het er is. Omdat toen ik zo ziek was – ik mezelf niet kon beschermen. Erger misschien nog wel: juist door Pro-ana websites werd ik extra extern getriggerd om dun te zijn. Mijn scriptie schreef ik over de pro-eetstoornis community en hoe we online media kunnen inzetten om het effect hiervan af te zwakken en eetstoornisherstel te bevorderen. Tijdens het schrijven dook ik opnieuw in de wereld van Pro-ana. Dat was af en toe erg moeilijk. Niet alleen omdat ik toch wel getriggerd werd, maar vooral omdat ik zag dat in gastenboeken en op blogberichten veel jonge meiden reageren. Meisjes van veertien die Pro-ana maatjes zoeken. Meisjes die zeggen dik, lelijk en stom te zijn, met een goed en gezond gewicht. Maar niet in hun ogen. Worden zij gesterkt door deze websites? Aangemoedigd in hun wens om dun te zijn? Ik vermoed van wel. Ik vraag me of in hoeverre zij zichzelf kunnen beschermen tegen de content op dergelijke websites. Dan heb ik het nu alleen nog maar over websites. Neem eens een kijkje op sociale media platformen. De Pro-ana community en vergelijkbare subculturen zijn allang daarheen verhuisd. Een verbod op Pro-ana websites. Tsja. En what’s next? Goodbye Twitter? Dag Instagram?
Ja. Ik kan me vinden in een dergelijk verbod.
Maar ik ben het er niet mee eens.
Sterker nog, ik denk dat een verbod een grote vergissing is. Waar gaan de mensen heen die nu Pro-ana websites bezoeken en op fora aanwezig zijn, juist zodat ze kunnen praten over hun eetstoornis? Eerlijk, vrijuit en open? Waar moeten ze heen als de plek waar ze hun meest pijnlijke en moeilijke gedachten kunnen delen, en juist ook support en begrip vinden, wegvalt? Met een eetstoornis voel je je juist vaak zo alleen; een eetstoornis isoleert. Ik kan niet eens uitleggen hoe alleen ik me heb gevoeld. Natuurlijk is het niet ideaal dat mensen juist Pro-ana community’s opzoeken om begrepen te worden. Het kan dingen inderdaad zoveel erger maken. Maar dat kan de gemiddelde televisieserie, muziekclip, reclame of tijdschriftadvertentie ook. In plaats van de Pro-ana websites te veroordelen en ze te blokkeren, kunnen we er ook voor kiezen heel hard te werken aan een tegenbeweging. Om zo online aanwezig te zijn voor iedereen – toe aan herstel of niet – dat mensen zich gehoord zullen voelen. In plaats van Pro-ana te veroordelen, kunnen we ook plekken creëren waar mensen met een eetstoornis hun verhaal kunnen doen en waar zij met lotgenoten kunnen praten zonder bang te zijn voor afwijzing.
Willen we echt iets werkelijk veranderen, écht mensen beschermen tegen Pro-ana en eetstoornissen voorkomen, moeten we onszelf veranderen. De manier waarop we kijken naar schoonheid, naar mode, naar zijn: naar onze doelen. Ik geloof er heilig in dat er nu zoveel mensen met eetproblemen en gerelateerde problemen zijn, omdat hoe we nu leven en opgroeien niet is hoe het zou moeten zijn. We leggen zoveel druk op onszelf. Zoeken buiten onszelf naar waardering en geluk. Samen kunnen we dat veranderen. Wij zullen onszelf en onze kinderen leren dat onze dromen, onze wensen, onze passies zijn wat ons ons maakt. Niets kledingmaat, niets lichaamsvorm, niets make-up, niets kleding, niets rimpelloos, rot op met die gephotoshopte ‘ideaalbeelden’. Wat we denken, voelen, wensen en willen doen. Waar we van houden. Van wie we houden. Onze passies en dromen, zij maken wie we zijn. Zij maken ons zo mooi, zo heel bijzonder.
Soms kom je er net even heel wat harder achter, dat leven vallen is, en weer opstaan. Pro-ana websites zijn niet het kwaad, ze zijn een signaal. In plaats van ze te verbannen, laten we ervoor zorgen dat ze straks niet meer nodig zijn. Laten we nu zo aanwezig zijn en plekken creëren, virtueel en in onze omgeving, waar mensen welkom zijn als zij willen herstellen. Laten we samen de boodschap uitdragen, samen de boodschap WORDEN: herstel is mogelijk. Zoals Human Concern mij liet geloven toen ik online zocht naar hulp.
… Toen ik leerde dat ik niet alleen was.
Liza
