Wanneer we in de wetenschappelijke literatuur lezen over herstelcriteria bij eetstoornissen, zien we dat veel verschillende herstelcriteria worden genoemd. Naast symptoomvermindering, zoals bijvoorbeeld stoppen met braken, lijnen of piekeren, lezen we ook steeds vaker over positieve gezondheidsaspecten. Geestelijke gezondheid is een positief verschijnsel, maar betekent méér dan de afwezigheid van geestelijke ziekte (Westterhof & Keyes 2010). Eén van deze positieve gezondheidsaspecten is de aanwezigheid van veerkracht (de Vos, LaMarre, Bijkerk, Radstaak, Bohlmeijer en Westerhof, 2017).
Door Tess Veldhuizen, Onderzoeksmedewerker
The American Psychological Assosiation (2017) geeft een mooie beschrijving van veerkracht. Veerkracht is het proces van je aan kunnen passen in het licht van tegenspoed, trauma, tragedie, bedreigingen of belangrijke bronnen van stress – zoals familie en relationele problemen, ernstige gezondheidsproblemen of werk- en financiële stressoren. Het betekent “terug stuiteren” van moeilijke ervaringen. Veerkracht betekent niet dat een persoon het niet moeilijk heeft of crisis ervaart. Emotionele pijn en verdriet komen vaak voor bij mensen die een grote tegenslag of trauma hebben gehad en in feite gaat de weg naar veerkracht gepaard met aanzienlijke emotionele stress. Veerkracht is geen eigenschap die mensen wel of niet hebben, het gaat om gedrag, gedachten en acties die geleerd kunnen worden door iedereen (APA, 2017).
Je zou kunnen zeggen dat veerkracht inhoudt dat je je op een positieve manier weet aan te passen aan de grillen van het leven. Maar hoe kunnen we dit nu zien in het kader van herstel?
Las Hayas, Padierna, Munoz, Agirre, Gomez del Barrio, Beato-Fernandez & Calvette (2015) deden onderzoek naar de ervaring van veerkracht tijdens een eetstoornis. Hierbij keken ze naar de beleving van zowel herstelde patiënten, als naar die van verzorgers en klinisch deskundigen. Allen erkenden de ervaring van veerkracht bij de herstelde patiënten. Las Hayes et. al. (2015) beschrijven vervolgens het proces van veerkracht als volgt: “Veerkracht ontstaat op een moment dat de persoon met een eetstoornis diep ontevreden is met het huidige leven. Dit leidt tot een keerpunt. Tijdens dit keerpunt wordt het verleden losgelaten en ontstaan nieuwe mogelijkheden voor constructieve veranderingen. Vaak komt dit keerpunt na levensbedreigende situaties of bij het realiseren dat dromen nooit gerealiseerd kunnen worden wanneer het huidige gedrag wordt voortgezet. De persoon accepteert de ziekte en besluit om zijn/haar leven te veranderen. De ervaring van hoop is hierbij een grote aanwinst.”
Deze beschrijving komt overeen met de beschrijving van Zautra, Hall, Murray, en de Resilience Solutions Group (2008). Zij beschrijven individuele veerkracht als de hoeveelheid stress die een persoon aan kan zonder dat er verandering plaatsvind in hun vermogen om fundamentele doelen na te streven. Iemand vertoont hogere veerkracht wanneer zij in staat is verder te leven op een positieve manier.
Meegaan met de flow
Wanneer ik veerkracht bekijk vanuit mijn eigen herstelproces betekent het voor mij vooral meegaan met de flow van het leven. Veerkracht zorgt ervoor dat ik los kan laten, me aan kan passen en onbekende paden durf te bewandelen. Ten tijde van herstel hield dit in dat ik mijn rigide eet- en beweegpatroon los liet (keerpunt), nadat ik doorhad dat deze mij tegenhielden in het bereiken van mijn dromen. Ik durfde open te staan voor verandering en was me bewust van het feit dat loslaten ‘part of the deal’ was.
Dit klinkt misschien eenvoudig, maar is voor iemand met een eetstoornis erg lastig. Want wat gebeurt er als ik het vertrouwde los laat? Wat gebeurd er als in het diepe spring? Kom ik er dan nog wel uit? Mag ik er dan nog wel zijn? Door hiermee te oefenen en ervaring op te doen, merk je dat dit steeds makkelijker wordt. En wanneer je weer eens terug blikt zie je dat het een proces is en wordt je je bewust van het feit dat daar waar je comfort zone stopt, het leven begint!
Lees meer over Onderzoek:
Eetstoornisclassificatie: de ernst per ‘subtype’
Positieve relaties in het herstelproces
Bekijk ook dit filmpje over herstel:
Literatuur:
American Psychological Association. (2017). The Road to Resilience. Access date april 2017: http://www.apa.org/helpcenter/road-resilience.aspx
De Vos, J.A., LaMarre, A., Bijkerk, C.A., Radstaak, M., Bohlmeijer, E.T., Westerhof, G.J. (in review) Identifying Fundamental Criteria For Eating Disorder Recovery: A systematic Review and Qualitative Meta-Analysis.
Las Hayas, C., J.A. Padierna, J.A., Muñoz, P., Agirre, M., Gómez del Barrio, A., Luís Beato-Fernandez, L. & Calvete, E. (2015) Resilience in Eating
Disorders: A Qualitative Study. Women & Health. DOI: 10.1080/03630242.2015.1101744
Westerhof, G.J., Keyes, C.L.M. (2010) Mental illness and mental health: The two continua model across the lifespan. J Adult Dev 17: 110. doi:10.1007/s10804-009-9082-y
Zautra, A.J., Hall, J.S., Murray, K.E., & the Resilience Solutions Group1. (2008). Resilience: a new integrative approach to health and mental health research. Health Psychology Review, 2. 41-64. Retrieved from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1743719…
