Onlangs is de nieuwe ‘Schijf van Vijf’ gepresenteerd. ‘Aha’ denkt de eetstoornis: weer een nieuwe richtlijn over voeding! ‘Zit er iets bij van mijn gading?’ ‘Kan ik nieuwe producten gaan vermijden of juist andere toevoegen’? Wij raden je aan genuanceerd te kijken naar deze algemene leidraad.
Door Joke van Scheers, coördinator Voedingsbegeleiding Human Concern.
Onlangs presenteerde het Voedingscentrum de vijfde versie van de Schijf van Vijf en die bevat meer wijzigingen dan ooit tevoren. Koffie mag (maar dan zonder suiker), peulvruchten zijn verschoven naar het vlees- en visvak, we moeten nog meer groenten eten en minder vlees, iedere dag een handje nootjes is gezond en beter geen ham of worst op brood. Het nieuwe beeld moet tegemoet komen aan de groeiende kritiek dat de voorlichting te star en te oubollig was. De schijf moet houvast bieden, aldus directeur van het Voedingscentrum Feunekes, in een wereld vol voedselverwarring waarin melk opeens slecht is en brood heel ongezond. Tweederde van de diëtisten en gewichtsconsulenten moet regelmatig beweringen van dieetgoeroes ontkrachten, zo blijkt uit een recente enquête van het blad Nieuws voor diëtisten. Cliënten worden steeds onzekerder over wat gezond eten is, melden ze. (bron: Volkskrant.nl)
Eetstoornisstem
Maar liefst 92% van de Nederlanders kent de Schijf van Vijf bij naam. Dus zeker ook als je een eetstoornis hebt. Dan ben je sowieso vaak op zoek naar informatie over voeding, welke in overvloed vanuit allerlei bronnen te vinden is. Dat kan verwarrend werken: de eetstoornisstem heeft hier een duidelijke mening over en kan hard gaan roepen. Of gaat juist details eruit halen, die worden uitvergroot en een verkeerde plek gaan innemen. Tijdens gesprekken met cliënten bij Human Concern merken wij dat ook. Het leidt regelmatig tot vragen en discussies. En dat is goed. Erover van gedachten wisselen kan voorkomen dat je verstrikt raakt in hardnekkige irreële gedachtes rond eten.
Hoe moeilijk ook (die eetstoornisstem kan zo geniepig en sterk zijn…): blijf proberen genuanceerd te kijken naar bijvoorbeeld in dit geval deze nieuwe Schijf van Vijf. Realiseer je als eerste dat het aanbevelingen zijn, die opgesteld zijn voor ‘de gemiddelde groep gezonde Nederlanders’. Dit is een algemene leidraad, een goede basis, waarop je je eetpatroon kan samenstellen. Het is daarbij niet de bedoeling de richtlijnen rigide toe te passen. Want in de kleine lettertjes staat: Varieer en geniet volop! Laat je leiden door je (smaak)voorkeuren en behoeftes. Hoe belangrijk vinden we dat bij Human Concern! De indeling in voorkeurs-, middenweg- en uitzonderingsproducten is verdwenen uit de nieuwe aanbeveling. Er is gekozen om alleen die producten op te nemen, die gezondheidswinst opleveren. Bewerkt vlees, wit brood, vette kaas, vruchtensappen, sauzen, koek, snoep en hartige snacks vallen nu buiten de Schijf van Vijf. Let op dat je hiermee de eetstoornisstem niet de kans geeft. Er zijn nog andere kleine lettertjes die ook belangrijk zijn, want dit staat er ook: ‘Ze kunnen er wel bij, maar niet te vaak.’
Dat betekent: dagelijks drie tot vijf keer iets kleins (glas vruchtensap, koekje, ijsje, stukje chocolade, vetter beleg of iets dergelijks) en drie maal per week iets groters (croissantje, stukje taart, schaaltje chips of iets dergelijks). Dit als richtlijn: je hoeft de telling hiervan natuurlijk niet precies bij te houden. Op deze manier is een advies waarbij je door het kiezen van de juiste producten in de juiste hoeveelheden gezond kan eten. Maar er is ook rekening gehouden met andere aspecten van verantwoorde voeding: je eet milieuvriendelijk, veilig en geeft niet teveel geld uit aan eten.
Tenslotte: Algemene adviezen zijn nooit een persoonlijk advies! Heb je bijvoorbeeld ondergewicht, dan zijn de in de Schijf van Vijf genoemde aanbevolen hoeveelheden en de productkeuzes niet automatisch voor jou van toepassing. Dat zal mogelijk aangepast moeten worden. Ook speciale wensen en voorkeuren kunnen bijna altijd worden ingepast in een gezond eetpatroon: rigide de richtlijnen volgen is niet nodig. Heb je daar hulp bij nodig of heb je daar vragen over: ga dan in gesprek met je diëtist of therapeut. Kortom, ga samen op zoek naar wat bij jouw situatie past.
