Door: Joke van Scheers, coördinator voedingsbegeleiding Human Concern.
Het zijn dagelijkse ervaringen rond je smaaksensatie. Dat lijkt ‘eenvoudig’ maar laat je eens verbazen en lees welk ingewikkeld systeem daarvoor in je lichaam nodig is!
Smaakgewaarwording is onderhevig aan een heel scala van individuele en culturele factoren. Naast de vier bekende smaken: zout, zuur, zoet en bitter kan een vijfde worden onderscheiden: umami. Umami lijkt op de smaak van ‘vetsin’, dat vaak als smaakversterker in Chinees eten is verwerkt. Een misverstand is dat de exacte locatie van bepaalde smaken op de tong kan worden aangewezen; zo zou zoet worden geproefd op het puntje van de tong, bitter achterop de tong, en zuur en zout aan de zijkanten. Een echte smaaklandkaart op de tong bestaat echter niet. Bij de smaakgewaarwording speelt de tong inderdaad een belangrijke rol. Vooral aan de bovenzijde en zijkant van de tong bevinden zich smaakpapillen. De ongeveer 2000 smaakpapillen bevinden zich echter niet alleen in de tong, maar ook elders in de mond- en keelholte, Binnen een smaakpapil bevinden zich één of meer smaakknoppen, zodat in de mondholte meer dan 10.000 smaakknoppen aanwezig zijn! Daarnaast houdt het door de speekselkliertjes uitgescheiden vocht de smaakknoppen vochtig. Deze functie is vooral van belang omdat stoffen alleen worden ‘geproefd’ als ze in water (speeksel bestaat voornamelijk uit water) zijn opgelost. Niet alleen de mond, maar ook de neus bepaalt of we een product wel of niet lekker vinden.
De mens kan duizenden geuren onderscheiden. Wanneer het reukorgaan niet goed functioneert, gaat dit meestal gepaard met smaakverlies. Dat merk je bijvoorbeeld als je verkouden bent! De voedingstoestand heeft ook invloed: een zinktekort bijvoorbeeld kan leiden tot smaak- en reukverlies.
Doe je eigen onderzoekje: proef eens met aandacht als je iets eet en ontdek wat je ervaart! Gebruik je mond en neus. Het zal je verbazen!
Lees meer over voedingsbegeleiding bij Human Concern en bekijk het filmpje van Joke van Scheers over voedingsbegeleiding bij Human Concern:
