“Collega’s, deel je eigen ervaring met psychische problemen”, schrijft GGZ-professional Suzan Oudejans in de NRC van 14 mei jl. “De GGZ kan hiervan leren en beter worden.” Stichting Human Concern – Centrum voor eetstoornissen en duizenden cliënten die succesvol zijn behandeld, sluiten zich graag bij haar oproep aan. Human Concern dankt haar oprichting in 2003 mede aan het inbrengen van de eigen ervaring in de behandeling. Wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met de Universiteit Leiden onder (oud-)cliënten laat zien dat juist dit een enorm krachtig middel is om cliënten te helpen op hun weg naar herstel. Tot nu toe is Stichting Human Concern de enige GGZ-instelling in Europa en de VS die met (50) zogenoemde Ervaringsprofessionals werkt.
Anders dan een ervaringsdeskundige is een Ervaringsprofessional ook een officiële GGZ-therapeut, zoals een (klinisch/GZ-) psycholoog, psychiater of een vaktherapeut. Deze therapeuten hebben daarnaast zelf een eetstoornis of andere stoornis overwonnen en zetten nu hun eigen ervaring doelgericht en op het juiste moment in. Hierdoor ontstaat er een andere behandelrelatie, waarin de persoon die om hulp vraagt bijzonder snel een klik ervaart en zich oprecht gehoord en begrepen voelt. Het maakt dat ze zich eerder open durven te stellen en op zoek gaan naar de achterliggende oorzaak en de functie van de eetstoornis. Cliënten van Human Concern geven bovendien stuk voor stuk aan in hen een positief rolmodel te zien dat hun hoop op en geloof in duurzaam herstel bekrachtigt. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat cliënten meer expertise toedichten aan een therapeut die ervaringsprofessional is.
Elke hulpverlener kan doorwerkte levenservaring inzetten
Oprichter en inhoudelijk directeur van Human Concern Carmen Netten benadrukt: “Elke hulpverlener kan zijn doorwerkte levenservaring gebruiken en de behandeling zo naar een hoger niveau tillen. De hamvraag is: heb je de moed om iets van jezelf te laten zien? Durf je transparant te zijn, eerlijk en oprecht. Durf je het gesprek z’n eigen wending te laten nemen? Je zult merken dat je de controle niet hoeft te verliezen en meer dan een gesprekspartner bent. Je baan wordt er veel leuker, uitdagender en interessanter door. Maar deze grondhouding vereist wel oefening, zelfinzicht en continue reflectie, want ervaringsprofessionaliteit kent ook valkuilen.” Voorbeelden hiervan zijn gedrag of emoties gaan invullen voor de cliënt en soms kunnen cliënten ook stukjes onverwerkt verleden bij een therapeut aanraken. Dan zit er maar een ding op: er zelf mee aan de slag. Wie uiteindelijk de selectie doorkomt en bij Human Concern wordt aangenomen, volgt een interne opleiding van een half jaar. Hierin staat het hoe, wat, waarom en wanneer inbrengen van de eigen ervaring centraal. Eenmaal aan het werk vindt er structureel intervisie en werkbegeleiding plaats: zo wordt kwaliteit geborgd.
Human Concern kiest voor ‘professionele nabijheid’, waar de heersende opinie in de GGZ nog steeds is dat je ‘professionele distantie’ dient te houden. Het artikel van Suzan Oudejans is daarom belangrijk nieuws. Human Concern sluit zich graag aan bij haar oproep en ondersteunt haar conclusie. Oudejans: “Naast onze ervaringen hebben we elk onze expertise in de psychiatrie. Dat is een goudmijn. We zijn er, elke werkdag weer. We kunnen onze collega’s, opdrachtgevers en cliënten vertellen hoe het is om een psychische aandoening te hebben, hoe het is om in behandeling te gaan, hoe het is om te genezen en niet te vergeten van welke kansen, fouten en successen de sector kan leren om zo beter en beter te worden.”
