Zo’n 400 deelnemers, acht gerenommeerde sprekers uit binnen- en buitenland en achttien workshops richtten zich tijdens de NAE-Dag 2015 op 27 november op het thema Menselijke Maat bij eetstoornisbehandeling: wat zijn sleutels tot herstel? De meeste aandacht ging deze dag uit naar het vaak onderschatte belang van non-specifieke factoren in de behandeling, zoals bijvoorbeeld dé basis waarop herstel kan groeien: de therapeutische relatie en het tonen van empathie door de therapeut.
“Aan deze factoren hecht Stichting Human Concern veel waarde en dit begint al met de manier waarop je je ruimte inricht”. vertelde oprichter en inhoudelijk directeur Carmen Netten in haar welkomstwoord. “We vinden het belangrijk dat onze cliënten zich welkom, geborgen, veilig en thuis voelen, zodat ze zich mens voelen in plaats van patiënt.” In Theater de Meervaart was de ‘huis(elijke)stijl’ van Human Concern dan ook nagebootst met loungebanken, zithoeken, kussens en kaarsen, waardoor de interactie meteen al soepeler verliep en er snel verbindingen werden gelegd. Maar het allerbelangrijkste is het uitdragen van de boodschap dat herstel mogelijk is volgens Carmen Netten: “Als iedereen dit gaat geloven, halen we de eetstoornis uit het hoekje van chronische ziekten en kunnen we veel meer meters maken met elkaar.”
Bekijk een sfeerfilmpje van de dag:
Ook prof. Dr. Ernst Bohlmeijer benadrukte in zijn lezing dat gezondheid meer is dan afwezigheid van ziekte. “Want aan klachten werken betekent niet automatisch dat het welbevinden toeneemt.” De Amerikaanse Beth Hartman McGilley, PH.D. sprak onder andere over de ‘spiritual shift’ die leidt tot een doorbraak in de behandeling. “Mensen gaan zich verbonden voelen met iets dat groter is dan zijzelf, met iets dat zin geeft aan hun bestaan en waardoor ze zich heel voelen. Maar vaak treedt dit moment pas later in de behandeling op.”
Geen consensus over hersteldefinitie
Ook was er volop aandacht voor het ontbreken van een wereldwijde definitie van herstel. Onderzoeker Dr. Greta Noordenbos: “We hebben overeenstemming nodig over hoe we herstel kunnen meten. Juist ook voor zorgverzekeraars die willen korten op behandelingen. Maar goedkoop is duurkoop, waardoor een duurzame behandeling uiteindelijk goedkoper is.”
Illustratief voor het thema was de workshop die cliënten van deze stichting zelf gaven en samenstelden. ‘“Luister naar mij, ik weet wat ik nodig heb”: cliënten helpen de behandelaar helpen’ luidde de titel én hun boodschap. Ze vergeleken hun eetstoornis met een cocon. Één van hen zei: “Ik ben dankbaar en blij met de eetstoornis die ik gekregen heb. Want waar was ik geweest zonder? Had ik hier dan ook gestaan?” Een ander zei: “Noem mijn eetstoornis niet slecht. Hierin zitten ook mijn authenticiteit en kracht. Als je de eetstoornis van me wilt afnemen, kan ik geen inzicht meer krijgen in de functie. Knip de cocon niet voor me open, maar kom naast me zitten en moedig me aan om mijn eigen tempo en eigen weg te volgen. Zo kom ik er sterker uit.” Diëtist Martine van Bokhoven, deelneemster aan deze workshop, zei na afloop: “Ik vond het heel leerzaam om op een andere stoel dan die van hulpverlener te zitten. Deze meiden moedigen me aan om protocollen meer los te laten en nog beter te luisteren en kijken naar de cliënt. Iedereen heeft tenslotte weer iets anders nodig.”
Dit bleek ook uit een interactief onderzoek onder de aanwezigen onder begeleiding van Jesús de la Torre y Rivas, voorzitter – Vereniging rondom eetstoornissen Weet. 84% van de aanwezigen beantwoordde de stelling ‘De huidige zorg voor eetstoornissen is prima wat betreft de ‘menselijke maat’ met: ‘mee oneens’.
Geslaagde NAE-Dag
“Ik kijk terug op een inspirerende NAE-dag”, zegt kinder- en jeugdpsychiater Ward van Alphen na afloop. “Ik voel me uitgedaagd om na te denken over mijn eigen handelen, de rol van mijn eigen gevoelens en mijn manier van bejegenen. Hierin kan ik zeker van Human Concern leren. Met name Beth Hartman McGilley raakte me als mens en als therapeut. Zij liet me zien dat er veel aspecten zijn die een rol spelen in herstel.” Ook therapeut Helen Catsburg vindt het waardevol dat het medische en het menselijke, oftewel het welbevinden, met elkaar verbonden werden. “Dit past precies bij de heelheid waarover gesproken werd en die ik nastreef in mijn werk.”
Voor sommigen had de dag langer mogen duren. Janine Prinsen, verpleegkundig specialist op een PMU: “Ik ben op zoek naar meer handvatten over een humanere bejegening. In de fase waarin ik mensen tref, staat de eetstoornis tussen mij en de patiënt in. Ze zijn opgenomen voor refeeding, maar sommigen willen echt niet eten en ‘dik gemaakt worden’. Dat geen contact kunnen maken, voelt voor mij als inhumaan.”
“Doelen van netwerken en inspireren zeker behaald”
Vereniging rondom eetstoornissen Weet-voorzitter Jesús de la Torre y Rivas was zeer te spreken over de aandacht die uitging naar de angsten en gevoelens van mensen met een eetstoornis: “Het cliëntperspectief stond in alle lezingen en workshops centraal. En dit vind ik een heel goede zaak omdat veel cliënten daar behoefte aan hebben.” Prof. Dr. Eric van Furth, voorzitter van het NAE-bestuur, spreekt van een geslaagde dag, die volgens hem in alle opzichten de sfeer van Human Concern heeft uitgeademd. “Perfect georganiseerd, een mooi visitekaartje. De doelen van netwerken en elkaar inspireren zijn zeker behaald.”
Ook Carmen Netten kijkt met grote tevredenheid en trots terug op deze NAE-Dag: “Het niveau van de sprekers en de workshops was hoog. Doel was en is een beweging op gang te brengen, waarin we van elkaar willen leren en iets nieuws durven uitproberen. Van medewerkers van andere instellingen kreeg ik de vraag om mee te werken aan intervisie, om aandacht te besteden aan bejegening en de juiste cultuur binnen klinische settingen. Human Concern-therapeuten zijn gevraagd workshops te geven over het positief houden van een groepscultuur en menselijke bejegening van cliënten en daarnaast werden er veel nieuwsgierige vragen gesteld en zorgen gedeeld. Er is dus behoefte aan verbinding en het delen van inzichten. En zonder arrogant te willen zijn, denk ik dat we veel ervaring hebben met een bepaalde innovatieve manier van werken die deuren openzet en -houdt. Dat is ook onze missie: op een effectieve, menselijke manier werken aan duurzaam herstel én ervaringen en kennis delen, zodat we elkaar kunnen inspireren en sterken in het behalen van ons gezamenlijke doel: het helpen van onze cliënten. In het algemeen valt er nog veel te verbeteren, maar ik ben er van overtuigd dat verandering begint bij jezelf: bij je eigen mindset, houding en lef. En met deze dag hebben we behandelaren die open staan voor onze aanpak en die zichzelf willen verbeteren als therapeut, zeker geïnspireerd naar huis laten gaan.”
De presentaties van de plenaire sprekers zijn hier te downloaden.
