Na vijf jaar te hebben geleefd mét, leef ik inmiddels al twee jaar zonder. Het dwangmatige afkeuren van mijn uiterlijk, het obsessieve bezig zijn met (veel) eten en het structureel geheim houden van die inwendige problemen heb ik ingeruild voor een leven waarin mijn eetstoornis geen regie meer heeft. Ik kan me nog zo goed herinneren dat het verdriet van binnen en de ontevredenheid met mezelf en mijn uiterlijk zo intens voelde, dat het leek alsof het nooit zou veranderen. In die donkere periode voelde het alsof ik totaal geen grip had op dat eetgestoorde gedrag en die eetgestoorde gedachtes. En leek het al helemaal alsof afstand doen van die zogenaamde controle geen optie was. Gek genoeg gaat het nu zo goed, dat die rollen volledig omgedraaid zijn. En vind ik het lastig om te beseffen dat ik destijds zo diep heb gezeten.
Moeilijke gedachtes
Toch kan, en wil, ik er niet omheen dat mijn eetstoornis in die cruciale middelbare schoolfase een grote rol heeft gespeeld in mijn leven. In het begin infiltreerde het langzaam in mijn denken. Door het herhalen van mijn onzekerheden in mijn hoofd begon ik de ontevredenheid met mezelf te koppelen aan mijn uiterlijk. Gedachtes als: ‘Ik ben niet mooi genoeg.’, ‘Zouden ze me leuker vinden als ik slanker was?’, passeerden steeds vaker. Doordat ik graag net zoals de rest wilde zijn en gefocust was op ‘erbij horen’ en ‘leuk gevonden worden’, viel iedere vorm van afkeuring van buitenaf me extra op.
Ieder vleugje afkeuring dat ik opmerkte bij een ander, projecteerde ik vervolgens weer negatief op mezelf.. en dan met name mijn uiterlijk. Ik internaliseerde veel meer dan nodig was en haalde mezelf als maar meer naar beneden. Ik maakte regels om af te vallen, niet meer te snoepen of veel te bewegen. Ik probeerde mijn dag bijna tot op de minuut in te plannen, zodat ik fouten zou voorkomen. En ik herhaalde het liefst zo vaak mogelijk dat mensen konden zien dat ik niet mooi was en ik pas geaccepteerd zou worden als dat wel zo was.
Eetbuien
De druk die daarmee ik op mezelf legde om mezelf en mijn uiterlijk te perfectioneren, was voor mij niet eindeloos te realiseren. Waar het een korte tijd lukte om af te vallen en mijn regels rondom eten te volgen, kwam er een keerpunt. Een keerpunt waarop ik de gewenste controle verloor en ik begon met ‘overeten’, ook wel veel eten in een korte periode (een eetbui hebben, of ‘binge eating’).
Alles wat ik voelde tijdens zo’n eetbui, verbaast en beangstigt me nog steeds wel eens. Ik kon in een korte periode echt eten naar binnen stouwen. Niet genieten, soms zelfs amper proeven, maar echt kauwen en proppen. Dat ging dan een tijdje zo door tot er een knop in mijn hoofd omschakelde die zei: ‘Dit kan echt niet. Dit is écht te veel. Zo word je nóg groter.’ En dan kwam de angst. De angst om hierdoor aan te komen, om het eetschema te verpesten, om weer minder leuk gevonden te worden. Ik was boos dat ik mezelf éven had laten gaan en hierdoor mezelf nog verder in de strijd met eten had gegooid. De negativiteit die ik op zo’n moment kon voelen was ongelooflijk intens en zo ongelooflijk hard en oordelend naar mezelf toe.
Het verdragen van die harde en negatieve emoties was nog lastiger. Ik wist niet hoe. Ik had het vermogen niet om die donkere wolk die ik voelde te verdragen. Die boosheid, schaamte en het verdriet kropte zich letterlijk en figuurlijk van binnen op. Totdat het te veel werd en ik uit paniek geen andere uitweg zag dan al het zojuist gegeten eten er weer uit te gooien door over te geven.
Zo begon ik aan een lange periode waarin dit scenario van niet willen eten – toch (te veel) eten – dit weer weg willen werken – dus maar compenseren – me schamen en opnieuw willen beginnen met lijnen, zich dagelijks voor deden. Al dan niet meerdere keren op één dag.
Eetstoornis NAO
De cyclus die ik hierboven beschreef was kenmerkend voor mijn NAO, ook wel niet anderszins omschreven eetstoornis. Laat ik het voor het gemak maar even ‘mijn manier van omgaan met eten’ noemen, aangezien iedere NAO weer net anders kan zijn, omdat het niet in de volledige beschrijving valt van andere eetstoornissen. Mijn manier van omgaan met eten bleef zich zo frequent en vaak herhalen dat het voor mij ‘normaal werd’. Ik raakte er op een ongewenste manier gewend aan en kon mezelf niet zonder (professionele) hulp loskrijgen van dat doorgewinterde patroon. Eten was immers mijn valkuil, maar door mijn kromme denken was het tegelijkertijd mijn oplossing.
Als ik het zo teruglees dan lijkt het bijna alsof het maar ‘even’ of ‘een paar keer’ voorkwam en het daarmee over was. Maar zo ging het niet. Wat begon met een plan tot een paar kilo verliezen, werd een denkwijze die mijn dag, en daarbij alle andere dagen van de week, overheerste. Ik begon ‘s ochtends met plannen, onder de douche walgde ik van mijn lichaam, op de fiets naar school was ik bezig met verbranden, op school schreef ik mijn schriftjes vol met cijfers, thuis had ik ruzie over het avondeten en ’s avonds schreef ik in mijn dagboek over hoezeer ik mezelf verachtte omdat ik me wéér niet aan mijn eetvoornemens had gehouden.
De dagen zo doorkomen was niet gezond en vooral mentaal heel zwaar, omdat ik mezelf nog ongelukkiger maakte dan ik al was. Ondanks dat mijn moeder ongelooflijk snel ingegrepen heeft door hulp te zoeken (disclaimer: daar was ik haar toen alles behalve dankbaar voor, maar nu des te meer!), heeft het lang geduurd voordat ik de hulp zelf ook aan kon nemen. Ik hield niet van wat ik zag in de spiegel, ik hield niet van wat ik deed, ik hield niet van mezelf: iets in mij geloofde haast niet dat ik de hulp waard was. En daarnaast had het zo’n tijd geduurd voordat ik begonnen was met eetgestoord denken, hoe lang zou het wel niet duren voordat ik weer van mijn ongewenste gewoontes af was?
In behandeling bij Human Concern
Na 2,5 jaar verschillende therapieën geprobeerd te hebben, kwam ik uit bij Human Concern. Inmiddels had ik stappen gemaakt bij andere psychologen, zag ik in dat ik die donderwolk in mijn hoofd een probleem was en bovendien een probleem was dat ik wilde aanpakken. De wilskracht en wens om te genezen werd daar met beide handen aangegrepen en ik werd bij Human Concern in een warm en emotioneel bad gedompeld.
Met eerdere hulpverlening was ik gewend dat de focus lag bij eten, bijvoorbeeld bij het begrijpen waarom ik op bepaalde momenten eetbuien kreeg. Bij Human Concern was dat zeker een onderwerp dat besproken werd, maar niet het onderwerp waar de focus lag. Bij Human Concern kreeg ik de kans om afstand te nemen van eten (en niet eten) als oplossing. Daar leerde ik namelijk mijn mond als symbool te zien voor iets anders dan eten, namelijk praten.
In therapiesessies kwam mijn thuissituatie naar voren, mijn perfectionisme, mijn angsten en persoonlijke valkuil(en). Alles wat ik eerder te zwaar vond om te bespreken en daardoor vanbinnen opkropte, kon hier wel gedeeld worden. Zo leerde ik langzaam te accepteren dat ook die zware dingen er mogen zijn en kon ik inzien dat ik die emoties kon opvangen door te delen en waar nodig om hulp te vragen. Er werd in de behandeling verder gegaan dan onderwerpen zoals ‘eetcontrole’ en er werd doorgevraagd naar de pijn die achter het eetprobleem lag. Juist hierdoor was de aanpak van Human Concern zo fijn.
Er zijn heel veel stappen nodig geweest, maar zonder het hele proces had ik nooit kunnen komen waar ik nu ben. Ik heb beter in de hand hoe ik omga met mijn gevoelens en kan gelukkig de passende woorden vinden om aan mijn omgeving te vertellen wat er afspeelt vanbinnen. Het praten was lastig, maar toen ik even ‘doorbeet’ en begon met delen, besefte ik pas hoeveel steun en liefde ik er wel niet voor terug kon krijgen. En dat ik al die tijd dat ik perfect probeerde te zijn voor de buitenwereld meer van mezelf had mogen houden. Ik leer en groei nog steeds en ik ben blij dat ik kan zeggen dat ik mijn eetstoornis daar niet meer voor nodig heb.
De Ervaringsprofessionals van Human Concern waren destijds al het levende bewijs dat leven zonder eetstoornis mogelijk is. En ik heb mezelf twee jaar geleden bewezen dat die droom ook mogelijk is voor mij: gelukkig leven en eetstoornis-vrij.
Ben je na het lezen van dit ervaringsverhaal nieuwsgierig geworden naar wat de eetstoornis NAO precies inhoudt en de behandeling ervan? Lees dan hier verder.