Client van Human Concern in AD
Aan de buitenkant zie je niks, maar Ingrid (25) kampt met anorexia: ‘De ene stem zei: eet, de ander: doe het niet’
De anorexiazorg in Nederland is volgens minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge niet zoals zou moeten, maar bij Human Concern gaat het steeds beter. In de kliniek in Bilthoven wordt ingezet op extra therapeuten en meer behandelingen. Ze hebben het druk, maar kunnen mede door opening van extra vestigingen de wachtlijsten kort houden. Dat is belangrijk: ,,Anders kan de eetstoornis erger worden.”
Achter de deuren van het strakke, nieuwe pand vlak achter het station van Bilthoven is een heel ‘huiselijke’ omgeving gecreëerd. Inclusief kussentjes, brandende kaarsen en schilderijen met motiverende spreuken op de muur. Er is een wachtkamer, een ‘huiskamer’ met keuken en er zijn twee verdiepingen met zo’n zestien behandelkamers. Deze zijn constant gevuld; het loopt storm. Of, zoals woordvoerder Inge Rost van Tonningen van Human Concern het verwoordt: ,,Er is geen gebrek aan patiënten.”
Kleuterjuf
Ingrid (25), die vanwege privacyredenen haar naam liever niet in de krant wil, is één van de cliënten die in de kliniek in Bilthoven werd behandeld. Aan de buitenkant zie je niks aan haar. Ze ziet er gezond uit. Ze is kleuterjuf op een basisschool. Eén dag in de week gaat ze naar de therapie. Dat ging een halfjaar zo, op 31 december was ze klaar.
De anorexia heeft lang in Ingrid gesluimerd. De eetproblemen begonnen op haar twaalfde en uitten zich in fases waarin ze bijna niets at en heel veel sportte. In de pubertijd at ze bijvoorbeeld alleen avondeten, want daar kwam ze door haar familie niet onderuit. Na de middelbare school ging ze een mbo sportopleiding doen. Daarna kwam ze in een sportschool te werken, waar de dwanggedachten vanuit haar psychische ziekte alleen maar erger werden. ,,Eens in de drie weken stapte ik daar op een speciale weegschaal, woog ik mezelf en rekende ik mijn vetpercentage uit. Als dat ook maar een klein beetje hoger was, kon ik wel janken.”
Confronterend
Ook tijdens het gesprek is duidelijk dat Ingrid het lastig vindt om over dit onderwerp te praten. Ze kijkt veel naar haar handen en antwoordt gesloten. Dat ze hier überhaupt over durft te praten, is knap, maar natuurlijk vooral heel confronterend. Door de eetstoornis was ze continu in strijd met zichzelf.
Ze had twee stemmen in haar hoofd: ,,De één zegt: ‘Eet, zoals ieder normaal mens’. De ander: ‘Je wil toch dunner worden? Doe het niet’.” De laatste stem won te vaak, waardoor Ingrid geregeld in een dip belandde. Ze besloot drie jaar geleden om hulp te vragen bij de huisarts. Die zond haar door naar een instantie waar ze haar niet konden helpen. Ze kwam weer terug en werd opnieuw doorverwezen, deze keer naar Human Concern.
Wachtlijst
Vanwege de polis van haar zorgverzekering moest ze een jaar wachten voor ze zich bij Human Concern kon melden. In het nieuwe jaar belandde ze op een wachtlijst en moest ze vervolgens ongeveer vier maanden wachten tot ze een intakegesprek kreeg. Dat vond ze zelf niet zo erg. ,,Zo kon ik nog even aan het idee wennen.” Dankzij de inspanningen van Human Concern is er nu een wachtlijst van maximaal vier weken bij hun klinieken.
Tijdens het intakegesprek werd er gekeken wat ze nodig had. Een arts, diëtist, cognitieve therapie, ambulante therapie? Ze deed een groepssessie en hield individuele gesprekken met een therapeut. ,,Ik zat in een groep met mensen met eetstoornissen waar ik nog nooit van had gehoord. Binge-eating, bijvoorbeeld. Dat vond ik wel even gek.”
Wegen
Tijdens die afspraken onderzochten ze niet alleen de uitingen van de anorexia, maar vooral waar deze uit voort kwamen. In het begin was Ingrid sceptisch: de sessies maakten haar ziekte alleen maar erger. ,,Ik moest me ook wegen, wat ik al heel lang niet had gedaan. Dan dacht ik: hoe kan ik voor die tijd zoveel mogelijk gewicht verliezen?”
Maar al snel ging het beter. ,,Ik snapte eerst niet waar de anorexia vandaan kwam, want ik heb een goede opvoeding gehad en ben nooit iets tekortgekomen. Maar ik was heel perfectionistisch en onzeker. Als ik iets deed, ging ik er volledig voor. Er zat geen rem op mij. Door de therapie zie ik dat nu in.”
Achterliggende problematiek
Sinds de zomer voelt Ingrid zich een stuk beter: ,,Het is veel rustiger in mijn hoofd.” Toch is de anorexia nog niet helemaal weg, maar ze heeft hoop op herstel. Dat is mogelijk, beaamt behandelaar en ervaringsprofessional Irene Groters (36). Zij kreeg zo’n twaalf jaar geleden te maken met de ziekte en behandelt nu zelf mensen als Ingrid. Ze spreekt met ze, kookt met ze, eet met ze en luistert naar ze.
Ze kan zich vinden in de plannen van de minister van Volksgezondheid. Wachtlijsten van een halfjaar, zoals bij Ingrid, moeten volgens haar niet meer voorkomen. Daardoor kan de eetstoornis namelijk erger worden en dus lastiger te behandelen. Ze hoopt dat er wordt ingezet op een andere insteek van de behandelingen. ,,Onze visie is dat er naast het bestrijden van de symptomen ook goed naar de achterliggende problematiek moet worden gekeken.”
Eet die boterham
Ook bij Human Concern nemen ze het gewicht en eetgedrag van patiënt mee, maar er wordt ook gekeken naar waar dit vandaan komt. ,,We zeggen niet: eet die boterham, maar vragen: waarom heb je de boterham niet opgegeten?”
Nu wordt er volgens haar nog te vaak puur naar het lichaam gekeken, in plaats van de reden dat mensen doen wat ze doen. ,,Er kan van alles aan ten grondslag liggen. Een persoonlijkheidsstoornis, een persoonlijke gebeurtenis, een manier om de controle in je leven terug te krijgen. Het gaat er vaak niet eens om dat je dun bent. Voor mij bewees de anorexia dat ik iets kon.”
Het aantal ernstig zieke jongeren met een eetstoornis moet, als het aan minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid ligt, de komende tien jaar flink omlaag.
In een brief aan de Tweede Kamer schreef hij op 12 november dat hij een structurele verbetering van de gehele keten van zorg voor kinderen en jongeren met eetstoornissen wil: ‘in het bijzonder voor anorexia nervosa’. Hij wil dat bereiken door twee expertisecentra in te richten en de werkwijze te veranderen. Dwangvoeding moet de allerlaatste zet worden: er moet meer voorlichting komen voor ouders en kinderen moeten sneller weten waar ze terechtkunnen.
Veel te vaak komt het nu nog voor dat cliënten aankloppen voor hulp, maar eerst tijden op een wachtlijst staan. Ook is er vaak geen zorg op maat. Bij GGZ-eetstoorniskliniek Human Concern zetten ze hier vol op in. Dat doen ze door extra mensen aan te nemen en per cliënt goed te kijken wat er nodig is. Landelijk behandelen zij meer dan duizend cliënten, waarvan bijna tweehonderd in Bilthoven.
Eén van de redenen dat de wachtlijsten korter worden, is omdat de eetstoorniskliniek meer vestigingen opent. Laatst hun zesde in Nijmegen. ,,Doordat we daar ook kunnen behandelen, kunnen we bijvoorbeeld in de regio Utrecht ook weer meer mensen met een eetstoornis behandelen, omdat de cliënten uit regio Nijmegen daar terechtkunnen. Dat is voornamelijk de reden dat wij momenteel kortere wachttijden hebben”, legt woordvoerder Inge Rost van Tonningen uit.
Ervaringsdeskundigen
Human Concern streeft daarnaast een ‘unieke behandelvisie’ na. ,,Wij onderscheiden ons doordat onze therapeuten allemaal ervaringsdeskundigen zijn. Iedere cliënt wordt dus gekoppeld aan een ervaringsprofessional. Daarnaast gaat onze aandacht bij de behandelingen uit naar de problematiek achter de eetstoornis en de symptomen. Hierin willen wij een voorbeeld zijn voor anderen.”
Naar schatting hebben zo’n 200.000 mensen per jaar een eetstoornis. Dat kan anorexia zijn, maar ook bijvoorbeeld boulimia, of een eetbuistoornis, waarbij mensen dus juist meer eten. Uit onderzoek blijkt dat anorexia het hoogste sterftecijfer onder psychiatrische ziektes heeft.
Door: Indra Jager.
Lees het artikel hier terug op de website van het AD.