Herstel is niet mijn eetstoornis in het verleden laten. Het is een on going process.

De kleine opmerking waren het meest pijnlijk

Ik ben opgegroeid in een klein dorp waar ik ook naar de basisschool ging. Ik kende iedereen, en iedereen kende mij. Hoewel dit voor mij een heel fijn gevoel was, vond ik het ook benauwend dat ik iedereen kende. Ik voelde me altijd een soort van in de gaten gehouden.

Ik was geen moeilijk kind, maar met emoties kon ik slecht omgaan. Als ik ruzie kreeg met mijn ouders rende ik naar mijn kamer. Dit was frustrerend voor zowel mijn ouders als voor mijzelf. Mijn ouders wisten vaak niet waarom ik boos was, en omdat ik nooit alles eruit gooide, hield ik het binnen. Mijn moeder ging daardoor vaak voor mijn kamerdeur staan, zodat ik niet weg kon en mezelf moest uiten.

Door deze situaties werd ik door mijn ouders vaak omschreven als een ‘binnenvetter’. Een sticker waarmee ik, achteraf gezien, niet zo blij was omdat het mij in een hokje stopte. Ook werd ik vaak met mijn zus vergeleken, wat mij het gevoel gaf dat ik meer op haar moest lijken. In mijn herinnering waren het vooral mijn ouders die dat deden, al twijfel ik de laatste tijd over hoe vaak dit daadwerkelijk is gebeurd. Uit mijn behandeling is namelijk gebleken dat ik vaak de kleine dingen heel erg heb opgeslagen, waardoor het lijkt alsof het heel vaak is gebeurd. Niettemin waren het ook deze kleine opmerkingen die tussen neus en lippen door werden gezegd die pijnlijk waren. Kleine dingen als ‘je zus doet dit’, of ‘waarom doe jij dit, je zus doet dit nooit’.

Vanaf mijn 13^e/14^e ontwikkelde ik een eetstoornis, hoewel dit proces al jaren bezig was. Toen ik een jaar of acht was pakte ik al stiekem snoepjes of haalde ik van mijn zakgeld eten. Doordat ik al wat steviger was en mijn moeder vaak haar zorgen uitte dat ik wellicht morbide obesitas zou krijgen, had ik het gevoel dat ik niet mocht snoepen. Ook waren het opmerkingen als ‘zo is het wel genoeg Heleen’ die ervoor zorgde dat ik overat op de momenten dat het kon. Het is niet zo dat ik een moeilijke jeugd heb gehad, integendeel, ik had een hele fijne jeugd. Alleen net zoals iedereen zijn er wel dingen gebeurd die ik heel erg op heb geslagen. Dingen die ervoor zorgde dat ik bepaalde ‘kernovertuigingen’ kreeg zoals: dikke mensen zijn vies, dikke mensen zijn lui, dikke mensen zijn onaantrekkelijk. Deze overtuigingen veranderde op een gegeven moment naar: ik ben vies, ik ben lui en ik ben onaantrekkelijk. Uiteindelijk waren het deze kernovertuigingen die mijn eetstoornis voedde.

Lastige start in een nieuwe stad

Na de middelbare school had ik besloten om rechten te gaan studeren in Groningen, wat ver weg was. Mijn start in Groningen was lastig en ik kon moeilijk een kamer vinden. Toen ik eenmaal een kamer had, voelde ik me er totaal niet op mijn gemak en ben ik twee maanden later weer verhuisd. Daarnaast had ik in mijn hoofd dat mijn leven fantastisch zou gaan worden als ik eenmaal in Groningen woonde. Ik zou gaan afvallen, een leuke groep met vrienden krijgen, een vriend, alles!

Alleen verliep mijn studie totaal niet zoals ik had verwacht, ik vond het niet leuk en kreeg last van faalangst. Ik had weinig aansluiting met mensen van mijn studie en vereenzaamde langzaamaan. Dit kwam ook doordat ik me steeds meer terugtrok. Ik leefde van eetbui naar eetbui en zat veel op mijn kamer waar ik series en films keek terwijl ik een eetbui had. Iedere dag ging ik naar de supermarkt, waar ik ijs, koeken, chips, chocola en pizza haalde. Meestal had ik in mijn hoofd om voor meerdere dagen te kopen, waarna alles in één of twee dagen al op was. Uiteindelijk ging ik niet meer naar de lessen en was mijn eetstoornis nog het enige waar ik mij mee bezighield. Na het eerste semester had ik geen enkel vak gehaald en besloot ik te stoppen met mijn studie. Het voelde alsof ik enorm gefaald had, zeker omdat stoppen betekende dat ik weer thuis ging wonen.

Binge Eating Disorder

Een paar maanden nadat ik gestopt was, kwam ik bij de Praktijkondersteuner van de huisarts, Jan. Ik wou namelijk afvallen voordat ik aan een andere studie begon, omdat ik ervan overtuigd was dat mensen mij dan leuker en aardiger zouden vinden. Tot dit moment had ik nog steeds niet bewust door dat ik slecht in mijn vel zat. Jan legde echter binnen tien minuten de vinger op de zere plek en diagnosticeerde mij met een eetbuistoornis. Hij liet mij ook beseffen dat het oké was om mijn studie uit te stellen om aan mezelf te gaan werken. Ondanks dat het gesprek met Jan totaal anders verliep dan ik had verwacht toen ik de praktijk instapte, was ik enorm opgelucht. Alles viel op zijn plek en ik had voor het eerst het idee dat het goed ging komen en ik mij weer goed ging voelen.

Voor ik bij Human Concern kwam, ben ik ergens anders begonnen met een behandeling. Dit was één keer in de week en groepstherapie. Helaas merkte ik al snel dat dit niet was wat ik nodig had. Ik wou aan de slag met waar alles vandaan kwam, maar dat werd daar niet besproken. Ondanks dat Human Concern verder weg zat, had ik het er na de mislukte poging voor over om verder te reizen. Uiteindelijk heb ik na extra overleg met Jan mij toen laten aanmelden bij Human Concern. Ondanks dat dit extra wachten betekende, ben ik nog steeds blij met deze keuze.

Human Concern als warm bad

De eerste keer dat ik bij Human Concern was kan ik me nog goed herinneren. Ik had mijn intake in Amsterdam en hoewel het gebouw er aan de buitenkant ongezellig uitzag, voelde ik me binnen gelijk thuis. Het voelde als een warm bad en het ontvangst was fijn. De gesprekken die ik had met de Psycholoog, Systeemtherapeut en Diëtist waren confronterend, maar ondanks dat, had ik het gevoel dat het goed ging komen.

Mijn behandeling vond plaats in Zwolle en de eerste keer was ik enorm zenuwachtig. Wat ging er gebeuren? Moest ik gelijk alles loslaten? En kon ik dat wel, mijn eetstoornis loslaten? Het gebouw in Zwolle lag aan een redelijk drukke weg, wat zou iedereen denken als ze mij bij een ‘centrum voor eetstoornissen’ naar binnen zou gaan? Maar ook deze locatie voelde als een warm bad. Toen ik binnenkwam was daar de gezellige Frontoffice medewerkster. Iedere week begroette ze mij (en alle andere cliënten) met dezelfde uitnodigende lach, gevolgd door een “wat wil je drinken?”. Van de eerste keer bij mijn Therapeut weet ik zo goed als niks meer, eigenlijk weet ik überhaupt niet zo heel veel meer van de eerste paar maanden van mijn herstel. Ik was mezelf zo kwijtgeraakt in mijn eetstoornis, ik voelde zo weinig, ik had zo weinig emoties. Het enige moment dat ik het idee had bij mijn emoties te kunnen was als ik ’s ochtends vroeg een afspraak had met mijn Therapeut. Doordat ik dan nog enigszins moe was, gingen de muren eindelijk een beetje naar beneden. Ze begreep me, ze keek dwars door me heen en durfde door te vragen als ik bang was voor het antwoord.

Op een gegeven moment was mijn therapeut minder op de locatie Zwolle aanwezig. Hierdoor heb ik twee keer met een andere Therapeut gewerkt, wat mij telkens weer nieuwe inzichten bracht. Zo leerde ik om beter in contact te komen met mijn lijf en te signaleren hoe ik me voelde door wat mijn lijf aangaf. Dit was super waardevol omdat ik zo leerde mijn emoties op te merken en er niet meer aan voorbij te gaan. Ook ben ik op een gegeven moment begonnen met yoga als een tussenstap naar echt sporten, maar ook omdat je bij yoga juist heel erg moet focussen op je eigen lijf en grenzen. Met een andere Therapeut heb ik flinke stappen gezet in het verminderen van mijn eetbuien. Zij had ook een geschiedenis met eetbuien en kon mij daardoor heel goed helpen.

Ondanks dat ik het lastig vond dat mijn Therapeut periodes weg was, vond ik het niet altijd erg. Ik had namelijk heel sterk het gevoel dat elke behandelaar andere dingen kon toevoegen in mijn herstel, en dat was ook zo. Na een half jaar therapie bij mijn Therapeut bezocht ik aanvullend ook de Diëtist, en de Systeemtherapeut in Zwolle.

Systeemtherapie was een enorme eye-opener. Al die tijd keek ik alleen maar naar mezelf, maar nu werd er opeens naar het grote geheel gekeken. Ook was het fijn om mijn ouders en zus op deze manier meer bij mijn behandeling te betrekken. De Systeemtherapeut heeft ons allemaal geleerd hoe we ons wat kwetsbaarder en meer begripvol kunnen opstellen als gezin. Ik denk ook dat de systeemtherapie de grootste veranderingen teweeg heeft gebracht. Want hoewel mijn eetstoornis iets was waar ik aan moest werken, er waren dingen in ons systeem die ervoor zorgde dat het voor mij lastig was om dit los te laten. Zoals het gevoel dat ik had dat mijn ouders mij niet begrepen of dat ik niet serieus werd genomen als ik zei dat ik nog niet klaar was om af te vallen. Dankzij de systeemtherapie kon ik die dingen en mijn eetstoornis loslaten.

Ook de Diëtist heeft mij enorm geholpen met mijn eetbuien. Want hoewel ik mijn eetbuien op een gegeven moment niet meer echt nodig had, kon ik ze gewoon niet loslaten. Mijn eetbuien waren namelijk gekoppeld aan series en films kijken. Dit deed ik zodat ik niet voor de volle 100% de eetbui hoefde mee te maken. Het zorgde ervoor dat ik mijn zorgen extra kon loslaten en volledig kon opgaan in mijn eetbui en de serie. Alleen zelfs toen ik de eetbuien niet meer echt nodig had, bleef ik ze houden als ik een serie of film op Netflix keek. De Diëtist opperde toen dat ik mijn Netflix-abonnement op kon zeggen. Hoewel dit eng was, wist ik ook dat dit niet betekende dat ik nooit meer Netflix kon kijken. Het was onwennig, maar in een korte tijd had ik geen eetbuien meer, zelfs niet toen ik verhuisde om een nieuwe studie te starten.: een nieuwe situatie die vroeger juist heel veel eetbuien met zich had meegebracht.

Na anderhalf jaar therapie in Zwolle ging ik studeren in Maastricht en werd ik overgeplaatst naar de locatie van Human Concern in Tilburg. Hier kreeg ik mijn tweede Therapeut, ze was rustig, gericht op gevoel en heel open. Helaas was het voor mij te veel gericht op gevoel en miste ik het betrekken van mijn rationele kant. Ik vroeg om een nieuwe Therapeut en door snel handelen van Human Concern had ik binnen twee weken een nieuwe.

Deze was fucking fantastisch. Ze werkte al zo’n tien jaar bij Human Concern, had zelf een flinke strijd met een eetstoornis gestreden en ze wist van aanpakken. We merkten dat er een stuk miste in de basis van mijn herstel. Ik wist nog steeds niet waar alles vandaan kwam, wat nou alle functies van mijn eetstoornis waren en waar de eerste zaadjes voor de eetstoornis geplant zijn. We deden een stap terug in de behandeling en verlangzaamde het proces, wat er vervolgens voor zorgde dat ik daarna vooruitvloog. Ondanks de fijne sessies bij mijn nieuwe Therapeut ging mijn overplaatsing naar Tilburg niet zonder slag of stoot. Ik kreeg ook een nieuwe hoofdbehandelaar in Tilburg, die heel anders werkte dan dat ik gewend was. Hoewel dat spannend was, zag ik ook delen die nog miste in mijn behandeling. Dit zorgde ervoor dat ik juist de dingen waar ik tegen aan liep met mijn nieuwe hoofdbehandelaar kon inzetten voor mijn herstel.

Therapie is een van de fijnste dingen die er is

Mijn behandeltraject bij Human Concern was fantastisch. Dit klinkt raar, maar ik vind therapie een van de fijnste dingen die er is. Elke week werden er nieuwe dingen duidelijk, kon er weer een stukje van de puzzel worden gelegd en kwam ik weer tot nieuwe inzichten. Nu ik zo’n acht maanden therapie-vrij ben, denk ik er weer over om in therapie te gaan. Niet voor mijn eetstoornis, maar gewoon omdat er dingen zijn die ik graag verder uit zou wil zoeken. Dingen die niet zo aan bod zijn gekomen in mijn behandeling.

Op het gebied van mijn eetstoornis gaat het goed. Eetbuien zijn iets van het verleden, maar mijn relatie met eten is nog wel deels verstoord. Dit komt ook doordat sporten en afvallen twee dingen zijn die ik graag wil doen, maar ik het moeilijk vind om een juiste balans te vinden tussen gelukkig zijn met mijzelf en tegelijkertijd iets aan mijzelf te willen veranderen. Bovendien kom ik er nu pas achter wat zeven jaar eetbuien met mijn lijf hebben gedaan. Mijn herstel is nog niet klaar, ik ben er nog niet. Alleen ik weet nu dat het oké is om dat toe te geven. Voor mij is herstel niet mijn eetstoornis in het verleden laten en doen alsof er niks is gebeurd. Het is mijn kennis van mijn eetstoornis en mijn behoeftes uit mijn eetstoornis mee te nemen, durven vragen wat ik nodig heb en daar open over durven te zijn. Ik geloof dat herstel een on going process is, jezelf blijven uitdagen om te groeien en aan jezelf blijven werken. In mijn eindgesprek met mijn Therapeut, een half jaar nadat ik klaar was, vertelde ik ook dat ik misschien weer therapie wilde volgen, maar dat ik dit lastig vond. Zij vertelde mij toen: “Herstel is niet dat je niet meer in therapie moet. Het is weten wat je nodig hebt en daar om durven te vragen”.