Stel je zit in therapie, dat ziet er nu tijdens het coronavirus waarschijnlijk heel anders uit. Je kan niet meer naar de locatie toe en moet vanuit huis je sessies doen, via je telefoon of laptop. Hanneke van der Veeken is Coördinator van de Academy bij Human Concern. Daarnaast is ze Ervaringsprofessional® geweest en is ze zelf vele jaren geleden hersteld van een eetstoornis. Hanneke vertelt jullie graag in deze blog hoe je het beste om kan gaan met deze situatie en geeft een aantal nuttige tips.
Therapie tijdens het coronavirus
Drie weken geleden, de dag van je therapiesessie. Onderweg naar het gebouw van Human Concern, melden bij de Office, plaatsnemen in de wachtruimte, misschien een praatje met iemand die vaak op dezelfde tijd therapie heeft, opgehaald door je therapeut, wegen en naar de therapiekamer waar je met een kop thee een uur mag zijn. Een fijn uur, een naar uur, een verdrietig uur, een frustrerend uur… jouw uur. Daarna je reis terug, kort of lang, naar huis.
Deze week, de dag van je therapiesessie. Welke ruimte in huis is beschikbaar, is veilig, is alleen voor jou? Welk tijdstip is voor jou handig en welk voor je therapeut, die ook thuis is? Moet er gewogen worden en doe je dit dan alleen? Wil je dat, durf je dat? Kun je rustig voorbereiden, bemoeien anderen zich met jou en jouw therapie? Neem je thee mee? Doet je laptop het, is de verbinding goed? Dan start de sessie, jij bent er en je therapeut is er. Jouw tijd, een uur, misschien korter. Samen in twee ruimtes, verbonden door internet. Contact, maar toch anders.
Therapie vanuit huis
Op het eerste gezicht lijkt het misschien niet veel uit te maken, therapie in de instelling of therapie online vanuit huis. Even wennen wellicht, maar je spreekt elkaar toch? Therapie gaat toch ‘gewoon’ door? Ja, therapie kan doorgaan, ook in deze bizarre tijd. Gelukkig hebben we de middelen om vorm te geven aan de sessies, om in verbinding te blijven, om het therapieproces te vervolgen. Maar anders is het wel. Allereerst hebben wij, als therapeut, geen invloed op de ruimte waarin de therapie plaatsvindt. Dit hebben we op locatie wel. Wij richten de ruimtes in, bepalen de sfeer met kleur en meubels en stoffen. Er zijn heldere afspraken en omgangswaarden in het gebouw en onderling. Die creëren veiligheid, warmte, respect en dit draagt allemaal bij aan een omgeving waar je je verhaal kunt doen, waar je tijd mag nemen voor jezelf, waar het mag gaan over wat zo moeilijk en pijnlijk is.
Nu zitten we op twee locaties en geen van beide is het bekende Human Concern gebouw. Ongeacht hoe je woont en wat je thuissituatie is, je woning heeft een tijdelijke nieuwe functie gekregen: therapieruimte. En daar hebben we het mee te doen, daar doen we het mee, al drie weken en nog een aantal weken in het vooruitzicht. Dus laten we aandacht besteden aan hoe je die functie vorm zou kunnen geven, zonder te veronderstellen dat onderstaande gedachten uitputtend zijn en voor iedereen passend. Het idee is om je stil te laten staan bij de rol die jouw omgeving speelt in therapie en hoe jij mogelijk deze omgeving kunt beïnvloeden.
Tips voor therapie vanuit huis
Ik zie een therapiesessie als een verhaal. Een verhaal heeft een begin, een midden en een eind. Het begin is alleen niet de start van je sessie, het begin is de aanloop naar de sessie. Neem het kwartier voorafgaand aan de starttijd van je sessie om die aanloop te nemen. Trek je even terug, op wat voor manier dan ook: in je slaapkamer, buiten in de tuin, oortjes in met muziek… het gaat erom dat je jezelf voorbereid op de sessie die komt, tijd neemt om na te gaan hoe jij je voelt vandaag, wat is er de vorige keer aan bod gekomen en wat verwacht jij vandaag? Je creëert eigenlijk jouw persoonlijke wachtruimte-moment, waarin jij kunt concentreren op het hier-en-nu. Misschien heb je het nodig om hierover afspraken te maken met de mensen in huis. Wat heb je van hen nodig wanneer jij in de wachtruimte zit? Kunnen zij iets voor je doen?
Vervolgens is de sessie zelf het midden van het verhaal, jij in je ‘therapieruimte’ met laptop en verbinding met je therapeut. Als het helpt, kun je onderscheid maken tussen ‘wachtruimte’ en ‘therapieruimte’, waardoor je fysiek van de een naar de ander moet gaan. De therapieruimte is de rest van de dag gewoon een kamer in het huis, woonkamer, slaapkamer, zolder, logeerkamer, kantoor… de ruimte heeft al een functie en is als dusdanig ingericht. Nu krijgt die kamer er een functie bij. Neem de tijd om die functie ook fysiek toe te voegen aan de ruimte. Kijk hoe je die functie zichtbaar en voelbaar kunt maken. Is er iets in de opstelling van meubels wat je aan kunt passen zodat je comfortabel(er) kunt zitten, zijn er kleine accessoires die jij elke keer neerlegt/neerzet/ophangt voor jouw sessie. Creëer jouw veilige sfeer voor dat moment, jouw plek waar jij mag zijn en wat je alleen deelt met jouw therapeut.
Als je niet alleen woont, is mogelijke verstoring tijdens de sessie iets wat je eigenlijk incalculeert. Al is het in de vorm van een moeder die een kopje thee komt brengen, een kind wat iets wil vertellen, een zus die vergeten is dat jij nu je sessie hebt, een kat op je toetsenbord… verstoringen krijg je erbij in deze setting. Neem ze mee in je sessie, signaleer wat ze met je doen en maak het bespreekbaar. Deze setting kan ook invloed hebben op de inhoud van de sessies, de vrijheid die jij voelt om open en hardop te bespreken wat er in je omgaat. Misschien vraag je je af of anderen je kunnen horen en misschien iets vinden van wat je zegt, misschien censureer je jezelf wel, houd je je in of bagatelliseer je gevoelens. Ook hier geldt: signaleer wat er bij je gebeurt en maak dit bespreekbaar. Het hoort bij het verhaal, het is belangrijke informatie en van waarde voor je therapie. Durf het te delen met je therapeut en heb het er samen over. Misschien helpt het je om een notitieblok bij je te hebben waarop je tijdens je sessie een zin op kunt schrijven die je niet uit durft te spreken. Een notitieblok omhoog houden is soms makkelijker dan woorden uitspreken.
Het einde van het verhaal is niet het einde van de sessie, waarbij je je laptop sluit. Het einde van het verhaal is de tijd na afloop van de sessie. De tijd waarin je normaal gesproken het gebouw verlaat en op weg naar huis bent. De tijd waarin je loskomt van de sessie, het besprokene nog eens door je hoofd laat gaan, de buitenwereld weer binnenlaat. Een waardevol moment, alhoewel we dit veelal onbewust doorlopen. Wanneer je thuis bent, is de kans groot dat je je laptop sluit, de kamer uitgaat en direct het dagelijkse leven weer instapt. Waar taken zich aandienen, mensen gesprekjes willen, je telefoon aandacht vraagt. Laat dit nog even wachten. Waar je voorafgaand aan de sessie tijd neemt om de focus te leggen op therapie, neem je na de sessie tijd om los te komen van de therapie. Laten we een kwartier als uitgangspunt nemen, de ene keer kan tien minuten voldoende zijn en een andere keer heb je twintig minuten nodig. Ook hier is het zoeken en ontdekken wat werkt voor jou. Neem in ieder geval een andere houding aan dan die je had tijdens de sessie, ga liggen of staan of rustig bewegen. Schrijf op wat er in je omgaat, haal een aantal keer diep adem, luister een lied. Doe wat jij nodig hebt om de sessie los te laten en de overgang te maken naar de rest van de dag. En ook hier is het nodig om afspraken te maken met de mensen in huis. Wat heb je van hen nodig na afloop van jouw sessie, wat kunnen zij doen of juist laten?
We spoelen een aantal weken vooruit, je stapt weer binnen bij Human Concern, in de vertrouwde wachtruimte en wordt weer opgehaald door jouw therapeut. Daar zitten jullie dan, samen in dezelfde kamer. Er is al die tijd contact geweest, maar nu zijn jullie offline en dat is toch anders.
Hanneke van der Veeken
