Ik snap nu waarom ik mijn eetstoornis nodig had

‘Ik bracht de pauze door op het toilet’

Ellen is opgegroeid in Zwolle, in een gezin met een vader, moeder en een broer. “Het was thuis een hele beschermde bubbel. We hadden het op het eerste oog vooral fijn en gezellig. Er waren wel problemen, maar daar werd niet over gepraat.” Niemand praatte over zijn of haar gevoelens, dus ook Ellen deelde niet snel wat er in haar om ging of wat ze op school meemaakte.  Want op school ging het Ellen niet makkelijk af. Op de basisschool begon het pesten al en was Ellen vaak eenzaam. “Toen ik naar de middelbare school ging dacht ik alleen maar: het maakt niet uit wat er gebeurt, als het maar niet zo gaat als op de basisschool.” Toch ging ook hier het pesten de eerste paar jaren door en bracht ze haar pauze vaak alleen of op het toilet door.

De eenzaamheid en pesterijen op school brachten haar een nieuw inzicht: “als ik goed ben in afvallen, vind ik mijzelf in ieder geval nog iéts waard”. Doordat ze thuis ook niet over haar gevoelens, eenzaamheid en pesterijen durfde te praten, kreeg de eetstoornis ruimte om onzichtbaar te groeien. Hierdoor veranderde de focus die op haar eenzaamheid lag naar de eetstoornis en had ze ergens controle over. “Als ik niet lekker in mijn vel zat, was de eetstoornis het eerste wat in mij opkwam. En het fijne was dat ik er ook nog eens goed in was, in dat afvallen. Ik schaam mij er nu voor, maar toentertijd zat ik veel pro-Ana sites. Ik had veel contact met andere meisjes van de website en we waren trots op elkaar als iemand weer was afgevallen. De eetstoornis zorgde ervoor dat ik door kon gaan, als een houvast.”

Toen kwam het besef van een eetstoornis

Toch had Ellen lange tijd niet het besef dat ze een verstoorde relatie had met eten. Of beter gezegd, ze wilde zich er niet aan toe geven. “Het kwam een beetje aan het licht toen ik in de tweede klas van de middelbare school zat en er een schoolarts langskwam. Je moest hierbij een vragenlijst invullen met vragen als ‘vind je jezelf dik’. Hierbij had ik ‘ja’ aangekruist, wat de arts toen natuurlijk zorgwekkend vond.” Hierna moest ze nogmaals op gesprek komen bij de kinderarts, maar Ellen hield vol dat er niets aan de hand was. Ook thuis verzweeg ze haar problemen. “Ik deelde niet met mijn ouders wat ik daadwerkelijk voelde. Ik durfde het gewoon niet. Daarnaast dacht ik ook dat mijn probleem niet erg genoeg was om er wat over te zeggen.”

Toch besloot ze op een begeven moment haar moeder in vertrouwen te nemen. “Op Proud2bme staat een standaardbrief die je aan je naasten kan sturen als je hun op de hoogte wilt brengen van je eetprobleem. Ik heb deze brief deels overgenomen en erin verteld dat ik mijzelf dik vond en niet blij was met mijzelf. Vlak voordat ik naar school ging heb ik de brief aan mijn moeder gegeven. Toen ik ‘s middags thuiskwam vertelde ze dat ze het zo dapper vond dat ik dit gezegd had en dat we er samen wel uit zouden komen.”

Worstel jij met een eetstoornis en vind je het moeilijk om dit met je naasten te delen? Bekijk hier onze video over betrokkenen bij een eetstoornis met Ervaringsdeskundige Asli Hoek en oud-cliënt Emma.

‘Ik zocht hulp omdat ik zélf wilde’

Inmiddels werd het pesten op de middelbare school wat minder. Toch verdween Ellen’s eenzaamheid hier niet mee, laat staan de eetstoornis. “Toentertijd zocht ik vooral hulp omdat het moest van mijn ouders. We werkten met eetlijsten en ik ging naar psychologen, maar ik werd er niet veel wijzer van. Ik heb een aantal psychologen gehad waarvan ik dacht dat ze echt geen idee hadden waar ze het over hadden.”

Toen ze na de middelbare school ging studeren in Utrecht en daar in een studentenhuis ging wonen viel ze weer terug in haar eetstoornis. “Ik deed veel dingen omdat ik dacht dat het ‘cool’ was, zoals lid worden bij een studentenvereniging en in een groot studentenhuis wonen. Ik had het drukker met het leiden van een leven waarvan ik dacht dat het ‘cool’ was, dat ik helemaal niet meer stilstond bij wat ik wilde en wat voor mij goed voelde.” Gelukkig kwam het besef om weer hulp te zoeken voor haar eetstoornis. En nu deed ze het niet voor haar ouders, maar echt voor zichzelf. Via internet kwam ze uit bij de behandeling van Human Concern. “Ik wist meteen dat ik daar graag in behandeling wilde. Die herkenning en het begrip leek mij heel fijn.”

In behandeling bij Human Concern

In juli 2016 had Ellen haar eerste intakegesprek. “De eerste keer dat ik het gebouw van Human Concern binnenliep was ik heel bang. Bang voor wat er allemaal ging gebeuren en bang omdat ik dacht dat het voor mij niet meer mogelijk was te herstellen omdat ik inmiddels al bijna acht jaar te maken had met een eetstoornis. Gelukkig verdween dat tijdens de startgroep al snel. Ik vond het heel fijn om van anderen te horen hoe zij omgingen met hun eetstoornis en hoe zij over bepaalde dingen dachten. Die herkenning waar ik op hoopte aan het begin, was er nu al direct.”

Ook de hulp van Ervaringsprofessionals zorgde ervoor dat ze minder schaamte had. “Ik durfde eerlijker te zijn en ik wist ook dat ik niet zo makkelijk zou wegkomen als ik het ergens niet over wilde hebben of ergens geen zin in had. Ik heb er heel veel aan gehad dat mijn Therapeut zo door mij heen kon prikken”. Toch was het even wennen om zo diep in te gaan op onderliggende problemen. “Ik had aan het begin het gevoel dat ik mij beter voelde toen ik nog in mijn eetstoornis zat, dan dat ik nu ineens met mijn pestverleden, trauma’s en eenzaamheid aan de slag moest.” Vooral tijdens haar klinische opname bij Be-Leef! in Portugal vond ze dit pittig. “Buiten de zes eetmomenten op een dag, ging het alleen maar over vroeger. Ik vond dat heel zwaar, maar toch was het zó nodig. Ik kwam er niet meer onderuit dat er heel veel dingen waren waarvoor ik mijn eetstoornis nodig had. Het gaf mij zoveel nieuwe inzichten. Zo ook bijvoorbeeld door de opdracht waarbij je al je gedachten over jezelf moest opschrijven, waarna je dit hardop moest oplezen. Toen besefte ik mij pas dat ik mijn eigen grootste pester ben geworden door de jaren heen. Heel confronterend.”

Ook systeemtherapie is voor Ellen van grote waarde geweest. En niet alleen voor Ellen, ook voor haar ouders. “Mijn ouders wisten wel dat er iets aan de hand was en wilden mij helpen door mij aan de eetlijsten te houden en mij te laten aankomen. Bij Human Concern werkt dat niet zo en zijn we juist gaan praten over vroeger, durfde we ons open te stellen en te bespreken wat anders kan. Dit werd versterkt tijdens mijn tijd in Portugal. Zij hadden toen ik weg was ook een aantal avonden met andere ouders. Mijn vader bijvoorbeeld kende ik eigenlijk helemaal niet zo goed als ik zou willen. Hij was er wel, maar ik had geen idee wat hij allemaal dacht en voelde of waar hij bang voor was. In Portugal moesten we elkaar een brief schrijven over onze gedachten en gevoelens en toen merkte ik dat er juist heel veel herkenning was en dat hij herkende hoe ik met problemen omga. Deze gesprekken hebben voor veel openheid gezorgd tussen ons drieën. Ik kan ze nu veel beter meenemen in het hele proces en mijn eetstoornis werd veel meer bespreekbaar dan vroeger.”

‘De eetstoornis heb ik niet meer nodig’

De ommezwaai weet Ellen nog precies. Het was na Portugal dat ze ineens de kracht voelde de eetstoornis voorgoed vaarwel te zeggen. Ze wist nu de functies achter haar eetstoornis waar ze aan kon werken. “Ik heb na Portugal de eetstoornis nog wel even kort nodig gehad, die zeg je niet van de één op de andere dag gedag. Uiteindelijk durfde ik de stap naar herstel écht te zetten en kon ik de eetstoornis achter mij laten. Toch was het na de behandeling bij Human Concern nog niet klaar voor Ellen. Door Be-Leef! en haar therapie in Bilthoven heeft ze haar eetstoornis niet meer nodig, maar heeft ze hier ook ontdekt dat al haar onderliggende problemen nog te groot zijn.

“Ik ben tien jaar bezig geweest om van mijn eetstoornis af te komen, wat nu gelukt is. Het is niet zo dat ik nu gelukkig in het leven sta, ik heb helaas nog te kampen met PTSS en een depressie, waar ik nu hard mee aan de slag ben. Maar ik heb de eetstoornis in elk geval niet meer nodig en heb er vertrouwen in dat alles stap voor stap de juiste richting op gaat. De eetstoornis heeft mij lange tijd goed proberen te beschermen tegen problemen in mijn leven en de behandeling bij Human Concern heeft mij laten inzien wat er allemaal onderligt, waar ik nu mee aan het werk ben. Als ik er zo op terug kijk snap ik ook dat ik een eetstoornis heb gehad en snap ik ook steeds beter wáárom ik deze nodig had. Het was dus zeker ook een hele leerzame periode. Ik weet nu dat de eetstoornis mij uiteindelijk niets oplevert.”

Bij de vraag wat Ellen graag tegen het meisje van twaalf jaar had willen zeggen die ze toentertijd was hoefde ze niet lang na te denken over het antwoord: “deel met anderen wat je voelt. Het is niet raar dat je verdrietig bent of je eenzaam voelt. Je hoeft het niet alleen te doen.” En zo is het maar net.